نگاهی به کشورهای کثیرالمله و چندزبانه – عراق

نویسنده: سردار داغچی

جغرافيا:

عراق( با نام رسمى جمهورى عراق) كشورى در خاورميانه و جنوب غرب آسيا است. پايتخت عراق شهر بغداد است. اين كشور از جنوب با عربستان سعودى، از غرب با اردن و سوريه، از شرق با ايران و از شمال با تركيه همسايه است. مساحت عراق 317.438 کيلومتر مربع است. جمعيت عراق در حدود 28993000 نفر است. قسمت اعظم جمعيت عراق را اعراب و ساير قوميت ها مانند كردها، تركمن ها وآشورى ها تشكيل مى دهند. عراق در مورخه ى 1932.10.3 از انگلستان استقلال گرفته است.

تاريخچه:

عراق داراى تمدن و فرهنگ ديرينه اى است. سومريان، اكدى ها و آشورى ها نخستين تمدن هاى باستانى عراق را چند هزار سال قبل از ميلاد بنا نهادند. پس از اسلام، عراق مركز حكومت عباسى شد. عراق از ميانه سده دهم تا پايان سده سيزدهم هجرى شمسى تحت اداره حكومت عثمانى قرار داشت و در سال 1919 از امپراتورى عثمانى جدا شد و تحت حكومت بريتانيا قرار گرفت و سرانجام در سال 1932 به استقلال رسيد. در سال 1359 هجرى شمسى وارد جنگ با ايران شد و در سال 1991 ميلادى به كويت حمله كرد به دنبال اين تهاجم با تحريم هاى اقتصادى روبرو شد و قسمت شمالى آن منطقه پرواز ممنوع اعلام شد و با قيام كردها در شمال عراق آنها عملا توانستند حكومت خود را در شمال تشكيل دهند و نهايتا در سال 2003 با تهاجم نظامى آمريكا و هم پيمانانش حكومت عراق سرنگون شد و دولت جديد عراق تشكيل شد، همچنين كردها درشمال، حكومت كردستان عراق را بطور رسمى تشكيل دادند.

دين و زبان:

دين اسلام، دين رسمى اين كشور است. تركيب دينى در كشور عراق عبارت است از: مسلمان شيعه (62%)، مسلمان سنى ( 34 درصد) و بقيه ( 4 درصد).
زبان هاى رسمى در اين كشور عبارتند از زبان هاى عربى و كردى. تركيب جمعيتى در كشور عراق به شرح زير مى باشد: 

عرب (64.7 درصد)، كرد ( 23 درصد)، ترک (5.6%) و بقیه 6.7%

حقوق زبانى ازديد قانون اساسى

ماده 4

1- زبان هاى عربى و كردى زبان هاى رسمى عراق هستند و حق عراقى ها براى آموزش زبان هاى مادرى مانند تركى، سريانى و ارمنى در موسسات آموزشى دولتى و خصوصى بر اساس مقررات آموزشى به فرزندانشان تضمين مى شود.

2- دامنه اصطلاح زبان رسمى و نحوه ى اجراى مقررات اين ماده در قانونى به شرح زير مشخص مى شود:

الف- انتشار روزنامه رسمى دولت به اين دو زبان (زبان هاى عربى و كردى) میباشد.

ب- در اماكن رسمى مانند مجلس نمايندگان، شوراى وزيران (هيات دولت)، دادگاهها و كنفرانس هاى رسمى از اين دو زبان استفاده مى شود.

ج- به رسميت شناخته شدن اسناد و مدارك رسمى و نامه ها و انتشار اسناد رسمى به اين دو زبان صورت مى گيرد.

د- باز شدن مدارس نيز با اين دو زبان بر اساس مقررات آموزشى صورت خواهد گرفت.

ه- در زمينه هاى ديگر مانند اسكناس، گذرنامه و تمبرها، اصل برابرى (دو زبان عربى و كردى) بايد رعايت شود.

3) ارگانها و سازمان هاى فدرالى در ايالت كردستان دو زبان عربى و كردى را مورد استفاده قرار مى دهند.

4) زبان تركى و سريانى در واحد هاى ادارى كه اكثريت جمعيت را در آنجا تشكيل مى دهند زبان رسمى به شمار مى روند.

5) در صورتيكه اكثريت مردم يك منطقه يا استان در همه پرسى عمومى موافقت كنند هر منطقه يا استان میتواند هر زبان محلى را به عنوان زبان رسمى ديگر خود برگزيند.

نظام سياسى:

حكومت كشور عراق از نوع جمهورى چند حزبى با يك مجلس قانونگذارى است.