نگاهی به کشورهای کثیرالمله و چندزبانه – عراق

نویسنده: سردار داغچی

جغرافيا:

عراق( با نام رسمى جمهورى عراق) كشورى در خاورميانه و جنوب غرب آسيا است. پايتخت عراق شهر بغداد است. اين كشور از جنوب با عربستان سعودى، از غرب با اردن و سوريه، از شرق با ايران و از شمال با تركيه همسايه است. مساحت عراق 317.438 کيلومتر مربع است. جمعيت عراق در حدود 28993000 نفر است. قسمت اعظم جمعيت عراق را اعراب و ساير قوميت ها مانند كردها، تركمن ها وآشورى ها تشكيل مى دهند. عراق در مورخه ى 1932.10.3 از انگلستان استقلال گرفته است.

تاريخچه:

عراق داراى تمدن و فرهنگ ديرينه اى است. سومريان، اكدى ها و آشورى ها نخستين تمدن هاى باستانى عراق را چند هزار سال قبل از ميلاد بنا نهادند. پس از اسلام، عراق مركز حكومت عباسى شد. عراق از ميانه سده دهم تا پايان سده سيزدهم هجرى شمسى تحت اداره حكومت عثمانى قرار داشت و در سال 1919 از امپراتورى عثمانى جدا شد و تحت حكومت بريتانيا قرار گرفت و سرانجام در سال 1932 به استقلال رسيد. در سال 1359 هجرى شمسى وارد جنگ با ايران شد و در سال 1991 ميلادى به كويت حمله كرد به دنبال اين تهاجم با تحريم هاى اقتصادى روبرو شد و قسمت شمالى آن منطقه پرواز ممنوع اعلام شد و با قيام كردها در شمال عراق آنها عملا توانستند حكومت خود را در شمال تشكيل دهند و نهايتا در سال 2003 با تهاجم نظامى آمريكا و هم پيمانانش حكومت عراق سرنگون شد و دولت جديد عراق تشكيل شد، همچنين كردها درشمال، حكومت كردستان عراق را بطور رسمى تشكيل دادند.

دين و زبان:

دين اسلام، دين رسمى اين كشور است. تركيب دينى در كشور عراق عبارت است از: مسلمان شيعه (62%)، مسلمان سنى ( 34 درصد) و بقيه ( 4 درصد).
زبان هاى رسمى در اين كشور عبارتند از زبان هاى عربى و كردى. تركيب جمعيتى در كشور عراق به شرح زير مى باشد: 

عرب (64.7 درصد)، كرد ( 23 درصد)، ترک (5.6%) و بقیه 6.7%

حقوق زبانى ازديد قانون اساسى

ماده 4

1- زبان هاى عربى و كردى زبان هاى رسمى عراق هستند و حق عراقى ها براى آموزش زبان هاى مادرى مانند تركى، سريانى و ارمنى در موسسات آموزشى دولتى و خصوصى بر اساس مقررات آموزشى به فرزندانشان تضمين مى شود.

2- دامنه اصطلاح زبان رسمى و نحوه ى اجراى مقررات اين ماده در قانونى به شرح زير مشخص مى شود:

الف- انتشار روزنامه رسمى دولت به اين دو زبان (زبان هاى عربى و كردى) میباشد.

ب- در اماكن رسمى مانند مجلس نمايندگان، شوراى وزيران (هيات دولت)، دادگاهها و كنفرانس هاى رسمى از اين دو زبان استفاده مى شود.

ج- به رسميت شناخته شدن اسناد و مدارك رسمى و نامه ها و انتشار اسناد رسمى به اين دو زبان صورت مى گيرد.

د- باز شدن مدارس نيز با اين دو زبان بر اساس مقررات آموزشى صورت خواهد گرفت.

ه- در زمينه هاى ديگر مانند اسكناس، گذرنامه و تمبرها، اصل برابرى (دو زبان عربى و كردى) بايد رعايت شود.

3) ارگانها و سازمان هاى فدرالى در ايالت كردستان دو زبان عربى و كردى را مورد استفاده قرار مى دهند.

4) زبان تركى و سريانى در واحد هاى ادارى كه اكثريت جمعيت را در آنجا تشكيل مى دهند زبان رسمى به شمار مى روند.

5) در صورتيكه اكثريت مردم يك منطقه يا استان در همه پرسى عمومى موافقت كنند هر منطقه يا استان میتواند هر زبان محلى را به عنوان زبان رسمى ديگر خود برگزيند.

نظام سياسى:

حكومت كشور عراق از نوع جمهورى چند حزبى با يك مجلس قانونگذارى است.

نگاهی به کشورهای کثیرالمله و چندزبانه – افغانستان

نویسنده: سردار داغچی

جغرافيا:

كشور افغانستان با نام رسمى جمهورى اسلامى افغانستان ( در زبان پشتو: افغانستان اسلامى جمهوريت) كشورى است در آسياى ميانه كه حد فاصل آسياى ميانه، جنوب غربى آسيا و خاورميانه. پايتخت آن كابل مى باشد. همسايگان افغانستان، پاكستان در جنوب و شرق، ايران در غرب، تركمنستان، ازبكستان، تاجيكستان در شمال و چين در شمال شرقى است. مساحت افغانستان درحدود 652225 كيلومترمربع است. جمعيت اين كشور 27145000 نفر مى باشد.

تاريخچه:

افغانستان كنونى تا سال 1747 تحت حكومت ايران (منظور سلسله های ترک و سلسله های فارس) قرار داشت وحكومت هاى بسيارى از جمله هخامنشيان، سلوكيان، اشكانيان، ساسانيان، امويان، عباسيان، صفاريان، سامانيان، غزنويان، غوريان، سلجوقيان، خوارزمشاهيان، ايلخانان، مغول، تيموريان، گوركانيان، صفويه، افشاريه و قاجاريه را تجربه كرده است. درسال 1126 احمدشاه درانى كه از سرداران نادرشاه افشار بود، پس از مرگ او افغانستان كنونى را پايه گذارى كرد. افغانستان چندى پس از استقلال زير سلطه بريتانيا درآمد. از زمان استقلال افغانستان اين كشور دو بار توسط امپراتورى بريتانيا اشغال گرديد و تا زمان اعلان استقلال آن توسط امان اللهخان در 1919 ميلادى سياست خارجى اين كشور زير نظر مستقيم انگلستان بود. كلمه افغانستان به عنوان نام اين كشور در قانون اساسى زمان امان الله شاه به تصويب رسيد. لازم به ذكر است كه افغانستان در مورخه ى 1919.8.8 از انگلستان استقلال گرفته است.

دين و زبان:

دين اسلام، دين رسمى كشور افغانستان است. تركيب دينى در اين كشور عبارت است از: مسلمان سنى(82 درصد)، مسلمان شيعه( 17 درصد) و بقيه ( 1 درصد).
زبان هاى رسمى كشور افغانستان عبارتند از: زبان هاى پشتو و فارسى درى. تركيب جمعيتى در كشور افغانستان عبارت است از: پشتو(42 درصد)، تاجيك( 27 درصد)، هزاره( 9 درصد)، ازبك( 9 درصد) و بقيه( 13 درصد). 

سيستم آموزشى:

هنگام اشغال افغانستان توسط شوروى ( دهه 1360 ) وجنگ هاى داخلى اين كشور (1370 ) شالوده آموزش و پرورش افغانستان ازهم پاشيد. در دوره قدرت طالبان دختران خانه نشين شدند و اجازه تحصيل از آنها گرفته شد. در اين دوره به جاى درس هاى علمى مانند شيمى و فيزيك در مدارس بيشتر بر آموزش هاى مذهبى تاكيد مى شد. پس از يورش آمريكا به افغانستان در سال 1380 و فروپاشى طالبان، با روى كار آمدن دولت انتقالى وضعيت تحصيل اندك اندك رو به بهبودى رفت ولى با اين وجود هنوز بيش از 60 درصد مردم افغانستان از سواد خواندن و نوشتن بى بهره اند. اكنون 10 درصد از بودجه سالانه افغانستان به امور آموزشى اختصاص دارد، كه از اين ميان 7 درصد آن مربوط به وزارت آموزش و پرورش است، يك درصد مربوط به نهاد هاى پژوهشى ويك درصد مربوط به آموزش عالى است.

چكيده اى از قانون اساسى كشور افغانستان:

گروه هاى قومى ونژادى

جمعيت افغانستان از گروه هاى قومى ونژادى پشتون، تاجيك، ازبك، هزاره، تركمن، بلوچ، پشه اى و ايماق تشكيل شده است.

زبانها

مردم افغانستان به يكى از زبان هاى درى، پشتو، ازبكى، تركمنى، پشه اى، نورستانى و بلوچى تكلم مى كنند. بر اساس قانون اساسى افغانستان زبان هاى درى و پشتو زبان هاى رسمى دولت افغانستان هستند و در مناطقى كه متكلمين زبان ديگرى زياد باشد آن زبان به عنوان زبان رسمى سوم تلقى مى شود.